فایل بالا را در نرم افزار Civil3D باز کنید و روی الاینمنتی که قبلاً ساختیم کلیک کنید تا در ریبون، نوار ابزار مربوط به آن ظاهر شود. همانند شکل زیر وقتی روی الاینمنت کلیک کنید ریبون Alignment ظاهر میشود.
روی مسیر ساخته شده کلیک کنید تا در Ribbon تب الاینمنت باز شود
سمت چپ ریبون روی Add Labels کلیک کنین تا یک لیست باز شود. از لیست Add/Edit Station Labels را انتخاب کنید.
اضافه کردن Label به ایستگاهها
جدولی مشابه جدول زیر باز میشود. روی Add کلیک کنید تا در لیست زیر آن Major Stations اضافه شود. توجه داشته باشید میتوانید از قسمت Type مشخصه های دیگری نیز به لیست اضافه کنید. مانند Minor Stations که در حال حاضر نیازی به اضافه کردن آن نیست. اینها مشخصاتی هستند که در پلان به الاینمنت اضافه میشوند. روی اوکی کلیک کنید.
Major Stations را به لیست جدول اضافه کنید
در شکل زیر کیلوکتراژ اضافه شده به مسیر پروژه راه مورد نظر، مشخص است:
یکی از اولین اقدامات در انجام پروژه راهسازی مشخص کردن مسیر است. اینکه چطور از نقطه A به نقطه B برسیم. در اولین قدم با چند خط شکسته این کار را انجام میدهیم. البته چندین مسیر بین دو نقطه ی A و B پیدا میکنیم که در مراحل بعد، یکی از این مسیرها به عنوان مناسب ترین مسیر انتخاب میشود. به این مسیرهای اولیه که با خطوط شکسته رسم میشوند، واریانت راه گفته میشود.
برای انتخاب بهترین واریانت، هر قدر تعداد قوس ها در مسیر کمتر، میانگین شعاع قوس ها بیشتر، میانگین شیب های طولی کمتر، طول مسیر کوتاهتر، اختلاف ارتفاعات پیموده شده در مسیر کمتر و سرعت مسیر بیشتر باشد مسیر مورد نظر مناسب تر بوده و برای انتخاب به عنوان واریانت بهینه ارجح است. البته توجه به میزان هزینه ی لازم برای ساخت هر واریانت نیز نکته ی بسیار حائز اهمیتی می باشد.
برای مثال در شکل زیر یک پلی لاین، نقطه ی A را به نقطه ی B متصل کرده است. این یک واریانت است.(خطوط شکسته بنفش رنگ)
واریانت راهسازی
فرض کنید شکل زیر 3 خط از خطوط توپوگرافی است. و میخواهیم از خط با ارتفاع 130 (نقطه ی N) به خط با ارتفاع 140 برویم. برای این کار 4 انتخاب NO، NP، NQ و NM را داریم. اگر از این بین مسیر NM را انتخاب کنیم، چون طول بیشتری دارد در نتیجه ارتفاع 10 متر را(اختلاف 130 و 140 را) در فاصله ی بیشتری طی میکند. پس شیب کمتری نسبت به خطوط دیگر خواهد داشت. و اگر مسیر NP را انتخاب کنیم، به علت طی کردن 10 متر ارتفاع در مسیر کوتاهتر، شیب بیشتری خواهد داشت. ما از این نکته در انتخاب مسیر در بین خطوط توپوگرافی استفاده خواهیم کرد تا به شیب دلخواه خود برسیم.
یعنی طول خطی که از یک تراز به تراز دیگر میرود را طوری انتخاب میکنیم که شیب دلخواه را بدست دهد.
اختلاف شیب در خطوط AB، AC، AD، AE
حال خط NM را در نظر بگیرید. اگر از کنار به آن نگاه کنیم به شکل زیر دیده میشود. نقطه ی N تراز 130 و نقطه ی M تراز 140 دارد:
از شیب i و دلتاh استفاده میکنیم تا x را بدست آوریم.
پس رابطه ی بین i% و دلتاh به صورت زیر خواهد بود:
در این رابطه دلتاh اختلاف تراز دو خط تراز است که 10 متر میباشد و x فاصله ی افقی بین نقطه ی N و M است. i شیب خط NM را به ما می دهد. حال جای x و i را عوض میکنیم و کسر را بدین شکل تبدیل میکنیم:
حداکثر شیب طولی مسیر یا همان i را از روی آیین نامه های راهسازی بدست می آوریم. همچنین دلتاh را با مقایسه ی دو تراز متوالی به راحتی بدست می آوریم(برای مثال اختلاف 140 و 130) و در کسر بالا جایگذاری میکنیم. مقدار xی که بدست می آید حداقل فاصله ای است که بین دو تراز باید طی کنیم تا شیب آن از مقدار i تجاوز نکند. دقت کنید طبق رابطه ی زیر حداقل مقدار x وقتی بدست می آید که مقدار i روی حداکثر خود باشد:
پس برای مثال اگر نیاز به حداکثر شیب 5% داشته باشیم، باید حداقل چه فاصله ای را از نقطه ی N طی کنیم تا به تراز 140 برسیم؟ طبق رابطه ی زیر باید 200 متر طی کنیم تا 10 متر ارتفاع را با شیب %5 طی کرده باشیم.
حال در صورتی که بر روی نقشه ی کاغذی توپوگرافی کار میکنیم، باید این فاصله را طبق مقیاس بدست آوریم. برای مثال اگر مقیاس نقشه 1 به 2000 باشد، باید 200 متر را تقسیم بر 2000 کنیم که به سانتیمتر جواب ما 10 سانتیمتر خواهد بود. پس پرگار را به اندازه ی 10 سانتیمتر باز میکنیم و از روی یک خط تراز، روی خط تراز بعدی کمان میزنیم.
حال فایل ابتدای این آموزش را دانلود کرده و در نرم افزار Civil 3D بارگذاری کنید.
برای رسم واریانت، یک شیب طولی برای مسیر در نظر میگیریم. در اینجا برای مثال شیب 7% را در نظر میگیریم.(میزان شیب طولی با استفاده از نشریه 415 بدست می آید:مطالعه بیشتر). این نکته را در نظر داشته باشید که اختلاف تراز ارتفاعی هر یک از خطوط مینور توپوگرافی(خطوط کمرنگ) در فایل این مثال 2 متر و اختلاف ارتفاع خطوط ماژور(خطوط پر رنگ) 10 متر است.
میتوانید خود نیز صحت این نکته را بررسی کنید. یکی از خطوط را انتخاب کنید. حال با فشردن Ctrl+1 به قسمت Properties خط وارد شوید. همچنین میتوانید با کلیک راست به Properties وارد شوید. در لیست باز شده مشخصه Z یا تراز ارتفاعی خط مشخص است. حال همین کار را با خط کناری انجام دهید و میبینید که اختلاف تراز دو خط مینور، دو متر است.
گفتیم شیب 7% را انتخاب کردیم. به این معنی که هر ۱۰۰ متر که مسیر را طی کنیم، ارتفاع میتواند حداکثر 7 متر افزایش یا کاهش داشته باشد. برای رفتن از یک خط ماژور به خط ماژور بعدی، 10 متر اختلاف ارتفاع خواهیم داشت. با یک تناسب ساده(یا استفاده از فرمول بالا) میتوان برای شیب 7 درصد گفت “هر 100 متر طول، 7 متر اختلاف ارتفاع… هر چند متر طول، 10 متر اختلاف ارتفاع؟.” حداقل x را بدست می آوریم:
(10*100)/7=142.86
حال از نقطه ی A شروع میکنیم به کمان زدن و رسم این خطوط 143 متری و تا نقطه B ادامه میدهیم، با این شروط:
– تنها وقتی از یک خط تراز به خط تراز بعدی میرویم که با یک خط شکسته حداقل 143 متر مسیر طی کنیم(بیشتر از 143 متر شیب کمتری فراهم میکند و مناسب تر نیز است.)
– وقتی روی یک خط تراز حرکت میکنیم میتوانیم خط شکسته ای با طول بیشتر از 143 متر هم بکشیم. (چون شیب کمتر از i-max خواهد شد)
– سعی میکنیم فقط افزایش ارتفاع داشته باشیم یا فقط کاهش ارتفاع. (یعنی بر فرض تراز نقطه A 400 باشد و تراز نقطه B 500. دراین حالت سعی میکنیم از تراز ۴۰۰ فقط با افزایش ارتفاع به ۵۰۰ برسیم. نه اینکه در بین مسیر انتخابی گاهی کاهش ارتفاع هم داشته باشیم و دوباره افزایش ارتفاع.)
در نهایت خطوط شکسته را با چند خط شکسته بلندتر جایگزین میکنیم(خطوط سبز). دلیل جایگزین کردن خطوط بلندتر به جای خطوط شکسته ی کوتاه این است که در نقطه ی تلاقی هر خط شکسته، باید یک قوس ترسیم شود. وقتی تعداد خطوط شکسته زیاد باشد، در نتیجه تعداد قوس ها نیز زیاد خواهد بود و این باعث پر پیچ بودن راه ما خواهد شد. همچنین برای ترسیم یک قوس با یک شعاع استاندارد، طول هر خط شکسته باید از یک حداقلی بیشتر باشد. در نتیجه با جایگزین کردن خطوط شکسته ی کوتاه با خطوط طویلتر این دو مشکل را بر طرف میکنیم. در شکل زیر خط سبز جایگزین خط قرمز شده است.
نرم افزار Civil3D را باز کرده و ابتدا مطابق شکل زیر روی کادر قرمز و سپس روی New کلیک کنید تا یک فایل جدید بسازیم. در ابتدای کار به فایل نقاطی که در بالا دانلود کردید نیازی نیست.
روی کادر قرمز و سپس روی New کلیک کنید.
فایل تمپلیت مشخص شده در شکل با نام Autocad Civil 3D Metric را انتخاب کنید و روی Open کلیک کنید. فایل نقاط را که از بالا دانلود کردید، در این فایل ایمپورت خواهیم کرد.
فایل مشخص شده در شکل که یک فایل متریک است را باز کنید.
از طریق ریبون و در تب Home گزینه ی Surface را پیدا کنید و روی Create Surface کلیک کنید.
از طریق ریبون و در تب Home گزینه ی Surface و Create Surface را پیدا کنید.
در پنجره ی باز شده در قسمت Name تایپ کنید Surface_001 و سپس روی Ok کلیک کنید تا سورفیسی با این اسم در فایل متریک ایجاد شود.
در پنجره ی Create Surface در قسمت Name تایپ کنید: Surface_001
در ریبون به تب Modify بروید و روی Surface کلیک کنید.
از ریبون و تب Modify روی Surface(کادر آبی) کلیک کنید.
سپس در ریبون روی Add Data و سپس Point Files کلیک کنید.
حال در ریبون روی Add Data و سپس Point Files کلیک کنید.
در این قسمت فایل نقاطی که در ابتدای آموزش دانلود کردید را در Civil3D ایمپورت(Import) میکنید. ابتدا فرمت این فایل را که PENZD – space delimited میباشد از لیست انتخاب میکنیم.
توضیح درباره ی فرمت PENZD:
N means northing, E means easting, Z means elevation, P means a point identification number, and D means a string description
ابتدا فرمت فایل نقاط را مشخص کنید. از لیست PENZD را انتخاب کنید.
حال روی علامت مثبت، مطابق شکل زیر کلیک کنید.
روی علامت مثبت کلیک کنید تا به Browse بروید.
در پنجره ی باز شده، فایل نقاط را پیدا کنید. مطابق شکل نوع تایپ فایلها را به *.* تغییر دهید تا فایل مورد نظر در پنجره نشان داده شود. فایل را انتخاب کنید و روی Open کلیک کنید. سپس Ok بزنید تا پنجره ی Add Point File نیز بسته شود.
کادر قرمز را به *.* تغییر دهید و فایل نقاط را انتخاب و روی Open کلیک کنید.
پس از بستن پنجره Add Point File با Ok کردن آن، سورفیس ساخته شده است. ولی احتمالاً در صفحه دیده نمیشود. در صورتی که سورفیس را در صفحه نمیبینید یک ZE تایپ کرده و Enter بزنید. با اینکار اتوکد به صورت Extended، روی محتویات فایل Zoom میکند.
ZE را تایپ کرده و اینتر بزنید.
شکل نهایی شما باید شبیه شکل زیر باشد. سورفیس ساخته شد.
فایل توپوگرافی منطقه را در Civil3D باز کنید. (کلیک کنید:توپوگرافی چیست؟) این فایل شامل خطوطی است که مختصات نقاط مختلف منطقه مورد نظر را به ما میدهد. برای انجام پروژه نیاز داریم تا این خطوط را تبدیل به یک سطح کنیم. یا به اصطلاح یک Surface ایجاد کنیم. سپس میتوانیم بر روی این سورفیس، پروفیل و مقاطع عرضی را ترسیم کنیم.
برای ساخت سورفیس از طریق ریبون و از تب Home مطابق شکل Surface و از آن Create Surface را پیدا کنید و روی آن کلیک کنید.
بعداز باز شدن پنجره ی Create Surface در قسمت Name کلمه EG را به عنوان اسم برای سورفیس تایپ کنید(EG به عنوان مخفف Existing Ground) و سپس روی گزینه ی Ok کلیک کنید.(میتوانید Description به معنی شرح و توضیحات را به دلخواه پر کنید).
از طریق ریبون و از تب Home جعبه ابزار Toolspace را پیدا کنید(شکل زیر). یا اینکه میتوانید کلمه Toolspace را تایپ کرده و یک بار Enter بزنید تا Toolspace ظاهر شود(آشنایی با Toolspace.) اطمینان حاصل کنید که در تب Prospector در Toolspace هستید(کادر قرمز.) روی علامت + در کنار Surfaces کلیک کنید تا EG نمایان شود(کادر آبی.)
همانند شکل زیر در لیست، EG (که در مرحله ی قبل ساختیم)مشخص است. بر روی علامت مثبت کنار آن کلیک کنید، تا لیستی باز شود که شامل گزینه ی Definition است. مجددا بر روی علامت مثبت کنار آن Definition کلیک کنید. لیستی که باز میشود شامل گزینه ی Contours است. روی Contours کلیک راست کنید و سپس روی Add کلیک کنید.
بعداز اینکه روی Add کلیک کردید صفحه ی زیر باز میشود. روی ok کلیک کنید تا نشانگر ماوس به شکل مربع تغییر شکل دهد.
حال تمام خطوط(کنتورها) را انتخاب کنید و یک بار Enter بزنید.
بعداز ساخت سورفیس خط سبز رنگی پیرامون سطح ساخته شده تشکیل میشود که ناحیه ی تعریف شده به عنوان سورفیس را نمایش میدهد.
حال برای تبدیل این فایل به فرمت مخصوص Civil3D ، نرم افزار Civil3D را باز کنید و فایل دانلود شده در بالا را در آن بارگذاری کنید. حال باید یک فایل خالی با استانداردهای Civil3D هم باز کنیم و محتویات فایل بالا را روی فایل خالی کپی کنیم.
برای باز کردن یک فایل جدید، مطابق شکل روی قسمتی که با کادر قرمز مشخص شده کلیک کنید و سپس روی New و Drawing کلیک کنید. و یا روی قسمتی که با کادر آبی در قسمت Quick Access Toolbar مشخص شده است کلیک کنید.
برای باز کردن یک فایل جدید مطابق شکل عمل کنید.
از صفحه ی باز شده AutoCAD Civil 3D (Metric) NCS را انتخاب کنید:
انتخاب فایل Civil3d metric
حال دو فایل باز شده داریم. اولی یک فایل عادی، شامل خطوط توپوگرافی که از بالا دانلود کردیم و دومی که از طریق Drawing>New بدست آمده. ( توجه داشته باشید با Ctrl+Tab میتوانید خیلی سریع پنجره هر یک از این دو فایل را عوض کنید. یا اینکه از طریق Menu Bar>Windows این کار را انجام دهید.
حال فایل اول با نام “Topo” را باز کنید. با Ctrl+A یا با Select کردن، کل توپوگرافی را Select کنید.
سپس توسط Ctrl+C یا با رایت کلیک و انتخاب گزینه ی Clipboard>Copy کل توپوگرافی را کپی کنید.
حالا باید برگردید به فایل New و توپوگرافی را Paste to original cordinate کنید. با رایت کلیک و انتخاب Clipboard>Paste to original cordinate این کار را انجام دهید. گاهی این گزینه بی دلیل غیر فعال میشود. اگر برای شما هم این مشکل پیش آمد از طریق Menu bar میتوانید Paste to original cordinate را انجام بدهید.(اگر منوبار را پیدا نمیکنید، اینجا کلیک کنید) برای این کار از منو بار بالا این را انتخاب کنید: Edit>Paste to original cordinate
اگر همچنان خطوط را در صفحه نمیبینید یک “Z” و بعد Enter و بعد “E” و دوباره Enter بزنید.
Z
Enter
E
Enter
با اینکار اتوکد تنها محدوده ی خطوط کپی شده را نمایش میدهد.
حالا این فایل را با یک اسم جدید ذخیره کنید. یا میتوانید از لینک زیر فایل نهایی این قسمت را دانلود کنید.
